نشریه “اکونومیست” در گزارشی با اشاره به تاثیر منفی تحریمها و عدم احیای برجام بر شرایط زیست محیطی و معیشتی ایران مینویسد: تندروها ترجیح میدادند از غرب دوری کنند، تجارت با چین را پی بگیرند و چیزی که «اقتصاد مقاومتی» میخوانند را بنا کنند؛ اما ناآرامی در داخل کشور، پوچ بودن چنین رویکردی را به نمایش گذاشت.
به گرارش خبرگزاری کنگره ملی ایرانیان، در گزارش اکونومیست آمده است: فضا در وین به اندازه کافی تیره و تار است. در تاریخ ۲۹ نوامبر دیپلماتها برای مذاکرات بیشتر به منظور نجات برجام که رژیم اسلامی حاکم بر ایران با شش قدرت جهانی در سال ۲۰۱۵ میلادی امضا کرد، گردهم آمدند. دو طرف اصلی مذاکرات یعنی رژیم اسلامی حاکم بر ایران و امریکا مستقیما با یکدیگر گفتگو نمیکنند. دیپلماتهای اروپایی به عنوان واسطه عمل میکنند و پیامها را در خیابانهای سرد شهر وین که به دلیل قرنطینه ناشی از کرونا خالی از جمعیت شده و ساکت است، انتقال میدهند.
برجام محدودیتهایی را برای برنامه هستهای رژیم اسلامی حاکم بر ایران در ازای لغو بسیاری از تحریمهای اقتصادی بینالمللی تعیین کرد. پرزیدنت ترامپ در سال ۲۰۱۸ امریکا را از این توافق خارج کرد. جو بایدن با وعده احیای برجام انتخاب شد. این هفتمین دور مذاکرات از زمان روی کار آمدن او در ژانویه است. این، اما اولین گفتگو از زمانی است که ابراهیم رئیسی در ماه آگوست پس از انتصاباتی که اکثر رقبای احتمالیاش رد صلاحیت شدند به قدرت رسید.
“اکونومیست” در ادامه مینویسد: برجام به رژیم اسلامی حاکم بر ایران اجازه میدهد اورانیوم با خلوص ۲.۶۷ درصد را غنیسازی کند. در سال ۲۰۱۹ میلادی، اما رژیم اسلامی حاکم بر ایران این محدودیت را نقض کرد و در میزانی فراتر از آن غنیسازی را انجام داد. در اوایل سال جاری اورانیوم غنیشده رژیم تا سطح ۶۰ درصد افزایش یافت. آژانس بین المللی انرژی اتمی سازمان ملل در نوامبر گزارش داد که رژیم حاکم بر ایران بیش از ۲۳۰۰ کیلوگرم اورانیوم غنیشده یعنی ۱۱ برابر بیش از سطح مجاز تعیین شده در توافق را ذخیره کرده است که شامل ۱۷.۷ کیلوگرم اورانیوم با خلوص ۶۰ درصد است.
اکونومیست افزوده است: مقامهای امریکایی میگویند زمان برای احیای توافق کوتاه است اما نمیگویند در غیر این صورت چه گامی را بر خواهند داشت. وضعیت توافق به قدری وخیم است که “انریکه مورا” دیپلمات ارشد اتحادیه اروپا میگوید ایران در نهایت موافقت کرده نه تنها صرفا درباره تحریمهای امریکا بلکه درباره فعالیتهای هستهای خود نیز بحث کند و از این موضوع به عنوان یک “پیشرفت قابل ارزیابی” یاد کرده است.
تندروها در تهران معتقدند برجام ارزشی ندارد. آنان استدلال میکنند امریکا تحریمهای غیرهستهای را علیه اقتصاد رژیم حفظ میکند و رژیم اسلامی حاکم بر ایران باید از غرب دوری کرده، تجارت با چین را دنبال کند و با تکیه بر اقتصاد بومی و داخلی مشکلاتاش را حل کند. با این وجود، رویدادهای اعتراضی اخیر در ایران بیهوده بودن رویکرد تندروها را آشکار میسازد. ساکنان اصفهان در مرکز ایران بر بستر خشک رودخانه زایندهرود اعتراضی را برگزار کردند و کشاورزان از خشکسالیهای طولانی که معیشت آنان را نابود کرده عصبانی هستند. آنان میگویند رژیم کمک چندانی نکرده است.
ریال در پنج سال گذشته ۸۶ درصد از ارزش خود را از دست داده است. نرخ تورم سالانه ایران ۴۴ درصد است. قیمت مواد غذایی اصلی مانند شیر، نان و تخم مرغ با سرعت بیشتری در حال افزایش است. تلاشها برای اعمال کنترل قیمتها تفاوت چندانی ایجاد نکرده است. با فرض آنکه توافق هستهای حاصل شود رژیم اسلامی حاکم بر ایران احتمالا فرصتی سه ساله برای کاهش تحریمها و جذب سرمایهگذاری خارجی خواهد داشت چرا که اگر ترامپ در سال ۲۰۲۵ میلادی به قدرت بازگردد رژیم اسلامی حاکم بر ایران بار دیگر با کارزار فشار حداکثری او مواجه خواهد شد. رئیسی و مقامهای ایران که موقعیت قویتری در مقایسه با دولت روحانی دارند باید تصمیم بگیرند.