خبرگزاری رویترز با استناد به اسناد بهدستآمده از سفارت رژیم ملاها در دمشق، گزارش داد که جمهوری اسلامی پس از جنگ داخلی سوریه، در پی اجرای طرحی مشابه «برنامه مارشال» آمریکا برای بازسازی این کشور بوده است و میلیاردها دلار در حوزههای زیرساختی، صنعتی، معدنی، کشاورزی و ارتباطات در سوریه سرمایهگذاری کرده بود تا جایگاه راهبردی خود را در این کشور تثبیت کند.
برنامه مارشال، طرح اقتصادی آمریکا برای بازسازی اروپا پس از جنگ جهانی دوم بود که به تثبیت نفوذ واشینگتن در آن منطقه انجامید.
برنامه جمهوری اسلامی که توسط واحدی تحتنظر سپاه پاسداران و با هدایت عباس اکبری پیگیری میشد، بهصراحت تلاش داشت تا از مدلهای ملتسازی غربی، از جمله برنامه آژانس توسعه جهانی آمریکا (USAID)، الگوبرداری کند. هدف آن، ساخت یک ساختار اقتصادی وابسته و نفوذ سیاسی بلندمدت در سوریه بود.
اما بر اساس اسناد، بسیاری از این طرحها بهدلایلی از جمله تحریمهای بینالمللی، فساد اداری، ناامنی و پیچیدگیهای بوروکراتیک سوریه متوقف یا نیمهکاره رها شدند. در بخشی از این اسناد آمده که بدهیهای دولت سوریه به شرکتهای ایرانی تا پایان جنگ، حداقل به ۱۷۸ میلیون دلار رسیده است.
جمهوری اسلامی و سوریه طی سالهای ۲۰۱۵ تا ۲۰۲۰ مجموعهای از توافقنامهها برای بازپرداخت این بدهیها امضا کردند که شامل واگذاری زمین، پروژههای مسکن، امتیاز استخراج فسفات و قراردادهای نفتی بود. اما برخی از این پروژهها نیز با چالشهای مشابه روبهرو شدند و سودآوری چندانی برای شرکتهای ایرانی نداشتند.
در همین حال، برخی امتیازات اقتصادی مانند مدیریت بندر لاذقیه هفت ماه پس از واگذاری آن به جمهوری اسلامی، به دیگر کشورها از جمله فرانسه، واگذار شد.
با وجود تمام مشکلات، جمهوری اسلامی همچنان به صرف هزینه برای نگهداری «حرم حضرت زینب» ادامه میداد. اسناد ایرانی یافتشده در حرم نشان میدهد که رژیم حاکم بر ایران برای خانوادههای ایرانی ساکن در این منطقه مستمری پرداخت میکرد و از تروریست های مستقر در نزدیکی آن پشتیبانی میکرد.