در روزهای اخیر حواشی و تعداد بازدید از لایوهای اینستاگرامی افرادی که از آنان با اصطلاح شاخهای مجازی نام برده میشود توجه بسیاری را به خود جلب کرده است.
در این رژیم نیز سعی دارد با مطرح کردن بیشتر این موضوع، مردم ایران را مردمی بیفرهنگ، بیخیال از دنیای سیاست و بدون توجه و تمایلی برای تغییر شرایط و انقلاب نشان دهد که دائما مشغول پرسه زدن در فضای مجازی و تعقیب اخبار و حواشی شاخهای مجازی هستند.
برای دانستن پشت پرده و نقشی که رژیم در این ماجرا دارد لازم است تا با نگاهی به گذشته، رفتار و فعالیت رژیم از بدو به قدرت رسیدن را مورد بررسی قرار دهیم.
نقش رسانه در جهت دهی و تغییر و کنترل افکار عمومی و تحولات سیاسی جامعه بر هیچکس پوشیده نیست، از همین رو انقلابیون سال ۵۷ از مدتها پیش از به قدرت رسیدن تمامی ابزارهای آموزشی، فرهنگی و رسانهای را در اختیار خود گرفته بودند.
تلویزیون ملی ایران، کانون پرورش فکری، روزنامهها و مساجد و مراسمهای مذهبی از مهمترین این ابزارها بود که بطور کامل در اختیار روحانیون و فعالین چپگرایی قرار داشت که همگی این افراد از مخالفین حکومت پهلوی بشمار میرفتند.
پس از سقوط شاهنشاهی پهلوی نیز رژیم که بخوبی از نقش رسانه آگاه بود و با تکیه بر آن به قدرت رسیده بود تمام توان خود را برای استفاده از رسانهها در جهت بقای خویش بکار بست.
در این راستا طی چهل سال گذشته و تا پیش از ظهور شبکههای مجازی، مردم از سوی رژیم در یک ایزوله کامل قرار گرفته و عملا امکان یادگیری هیچ مطلب آگاهیدهنده و مفیدی را نداشتند، ارتباطات با دنیای بیرون از مرزهای ایران نیز به حداقل ممکن رسیده بود تا مردم از شرایط دیگر کشورها و درک دموکراسی و آزادی ناتوان گردند.
با انقلاب ارتباطات، ناگهان بستری بسیار مناسب برای آگاهی، آموزش و ارتباط با جهان پیشرفته و متمدن در اختیار مردم قرار گرفت و تاثیر این رویداد چنان شگرف بود که از تیر ۷۸ تا به امروز هرچه به لطف تکنولوژی بستر ارتباطات مهیاتر گردید روند بیداری جامعه ایران و در پی آن بزرگتر و فراگیر شدن صدای آزادیخواهی و مخالفت با رژیم نیز سرعت و قدرت بیشتری یافت.
پس از دی ۹۶ رژیم که ضربه شدیدی از فضای مجازی خورده بود با صرف میلیونها دلار هزینه تصمیم به کنترل شبکههای مجازی گرفت.
اقداماتی که از پارازیت روی ماهوارهها در دهه ۷۰ و هشتاد آغاز شده بود با فیلترینگ فیسبوک در سال ۸۸ و تلگرام در دی نود و شش و قطع کامل اینترنت در آبان نود و هشت ادامه یافت.
از سویی دیگر رژیم که بخوبی میدانست قادر به کنترل کامل شبکههای مجازی نیست مهرههای خود را به این شبکهها وارد کرد تا نگاهها از مسائل پیرامون براندازی به سلبریتیهای حکومتی، شاخهای مجازی و حواشی پیرامون آنها جلب گردد.
در واقع این انگلهای مجازی همان نقش پارازیت انداختن روی ماهوارهها و موازی سازی را بر عهده دارند. این افراد سعی دارند فرهنگ زیبای دموکراسی و برابری در غرب را پورن، اعتیاد، لاابالیگری و پوچی نشان دهند تا مخاطب نیز بجای حقوق انسانی خود و آزادیخواهی بدنبال دستیابی به این مسائل باشد.
از یکسو مصرف حجم وسیع اینترنت به منبع درآمدی مناسب برای رژیم تبدیل شده و از سوی دیگر فرهنگ پوچی و تباهی را توسط عوامل خود و یا افراد ناآگاه ترویج میکند.
فردی بنام ندا یاسی که در زمره همین شاخهای مجازی قرار دارد در یکی از لایوهای خود و در پاسخ به پرسش مخاطبی که چرا لایو میگذارد دقیقا به این موضوع اشاره کرد و گفت «میخواهم مغز مخاطب تعطیل شود!؛» و این همان چیزی است که رژیم میخواهد، مغزهایی خاموش، روحهایی بیمار و تنهایی هرزه
اما آیا واقعا نسل جوان ایران گمراه شده، آیا این افراد شاخهای مجازی هستند و صدهاهزار فالور دارند و دهها هزار نفر از لایوهایشان بازدید میکنند؟ برای یافتن پاسخ این پرسش به مقایسهای ساده میپردازیم.
شاهین نجفی یکی از محبوبترین هنرمندان ایران و با کاراکتری جذاب برای نسل جوان، در اینستاگرام رقم قابل توجه یک میلیون و ۳۰۰ هزار فالوور و حمایت این جمع عظیم را بهمراه دارد. لایوهای اینستاگرامی نجفی در بهترین ساعت ایران (حدود نیمه شب) بطور متوسط نزدیک به دههزار بازدیدکننده دارد.
مسیح علینژاد خبرنگار و فعال حقوق زنان نیز از چهرههای جذاب و پرمخاطب در جامعه ایران است، لایوهای مسیح با بیش از سه میلیون فالوور نیز در بهترین ساعات ایران رقمی نزدیک به لایوهای شاهین را نشان میدهد.
در مقابل میبینیم بازدید از لایو افراد بیهویتی که تعداد فالور بسیار کمتری نیز دارند گاها رقمی بین ده تا ۵۰ برابر را نشان میدهد، شاید برخی فالو شدن این افراد از سوی نوجوانانی که طبیعتا برحسب اقتضای سن، دغدغه اجتماعی و میانهچندانی با مسائل سیاسی ندارند را دلیل این تفاوت عنوان کنند، اما این دلیل نیز میتواند درصد کمی از تفاوت بازدیدها را توجیه کند ضمن آنکه هنر و بیان گستاخانه و بیپروای شاهین نجفی، فعالیتهای مسیح در حوزه حجاب و لغو آن نیز از موضوعات جذاب برای نوجوانان محسوب میگردد مضاف بر اینکه تعداد زیادی از فالورهای مسیح بانوان هستند که معمولا این قشر جامعه زمان بیشتری را در منزل و باطبع آن در فضای مجازی میگذرانند.
مقایسه فوق و اختلاف رقم بسیار غیر طبیعی بازدیدکنندگان به خوبی صحت اخبار پیرامون دستور رژیم به ارتش سایبری خود برای بازدید از لایوهای سلبریتیهای دروغین و نیز استفاده از فیلترهای مخصوصی که تعداد بازدیدکنندگان را در ضریبی از هزار و دههزار بیشتر نشان میدهد را ثابت میکند.