اکوسیستم دریایی، زنجیره ی به هم پیوسته ای است که در آن رفتار یک گونه بر گونه های دیگر تاثیر می گذارد. کوسه ماهیها در اکوسیستم دریایی در بالای هرم غذایی قرار دارند و به عنوان ماهیهای شکارچی محسوب میشوند. کوسه ماهیها با شکار گونههای آبزی که بیمار یا ضعیف هستند و یا خاصیت تولید مثل در هرم را ندارند، هرم غذایی را در دریا مدیریت می کنند.
۳۲ گونه، مجموع گونههای کوسه ماهی در خلیج فارس و دریای عمان است که متاسفانه تمام این گونه در معرض خطر انقراض شناخته شده اند. از بین این ۳۲ گونه، ۱۲ گونه کوسه در لیست قرمز هستند و صید آنها باعث مرگ کامل اکوسیستم خلیج فارس خواهد شد.
بر اساس قوانین بینالمللی شکار کوسهها بدون داشتن مجوز، فروش گوشت و بالههای این جانور ممنوع می باشد. این قانون در جلسه کنوانسیون تجارت بینالمللی گونههای در خطر انقراض (CITES) در تایلند مورد موافقت کشورهای مختلف قرار گرفت و به تمامی کشورها ابلاغ شده و اجرای آن الزامی است. اما آمارهای سازمان the International Union for Conservation of Nature (IUCN) نشان میدهد سالیانه ۲۷۳ میلیون کوسه در جهان شکار میشوند. به گزارش مرکز جهانی حفاظت از کوسهها (Global Shark Conservation)، این جانور به جهت داشتن بالههای مخصوصی که در غذای چینی کاربرد دارد، تجارت پرسودی در شرق آسیا محسوب میشود.
کوسه ماهی مصارف گوناگونی دارد؛
سوپ باله، تهیه نخ پزشکی، گوشت خوراکی، ازکبد این آبزی علاوه بر استخراج ویتامینها برای تهیه روغن استفاده می شود، استفاد از غضروف برای مصارف دارویی، تهیه چرم برای وسایل چرمی،تهیه وسایل تزئینی با استفاده از دندان و تهیه آرد ماهی می باشد. به جز خرید و فروش و طبخ کوسه، آبزیان خاصی همچون هشت پا، لابستر، صدف های بزرگ،خرچنگ، سفره ماهی ها و مار ماهی ها نیز صید و صادرات می گردد.
گوشت کوسه کاربرد چندانی ندارد. به همین دلیل صیادان چینی پس از صید کوسه ها، باله آن ها را جدا کرده و جانور بدون باله را که قادر به شنا نیست، در آب رها می کنند که در نتیجه مرگی دردناک و زجر آور را تجربه خواهد کرد همانند فیلمی که از کوسه های بی بال و مرده در سواحل بوشهر در شبکه های اجتماعی منتشر شد.
مقصد نهایی بالهها فریز یا خشک شده کوسه ها و انواع آبزیان گرانبهای خلیج فارس و دریای عمان، ابتدا چین و سپس کشورهای طرف معامله صادرات چینی ها از جمله اسپانیا و عمدتا آسیای شرقی مانند ژاپن، تایلند، مالزی می باشد.
چینی ها با تجارت بین المللی باله کوسه، میلیون ها دلار از خلیج فارس و دریای عمان سود می برند، سودی که هیچ گاه نصیب صیادان ایرانی نمیشود.
چینی ها با چه پشتوانه ای دست به شکار گونه های در حال انقراض در دریاهای خلیج فارس و عمان می زنند؟
مدیر دفتر حفظ و بهسازی منابع دریایی سازمان شیلات در خصوص آزادی عمل صیادان چینی اعلام کرد: به نظر میرسد که بدلیل مشکلات اقتصادی و خواست سیاسی سران رژیم، برخوردی با این گونه فعالیتها وجود ندارد. در حالیکه در صورت دستگیری این گونه صیادان و توقیف شناورهای آنها، این افراد بهراحتی، با حداقل جریمهها و در اسرع وقت آزاد و شناور آنها رفع توقیف میشود. وی افزود: مشکل بزرگ تر زمانی آغاز میشود که این اقدامات کاملا سازماندهی شده می باشد.
صیادان ایرانی اگر کوسه کولیگرگ را صید کنند باید مبلغ ۳۰ میلیون تومان و برای شکار سایر کوسهها مبلغ سه میلیون تومان جریمه بپردازند اما چنین جریمه ای برای صیادان چینی وجود ندارد.
مدیرکل حفاظت از محیط زیست استان سیستان و بلوچستان خبر از کشف لنجی در آبهای دریای عمان در نزدیکی چابهار داد که محمولهای شامل ۱۶۰۰ کیلوگرم باله کوسه حمل میکرد. برآوردها نشان میدهد برای جمعآوری این میزان باله، باید حداقل ۱۴۰۰ کوسه بزرگ صید و کشته شده باشد.
علیرغم محدودیت های سنگینی که برای صیادان ایرانی در نظر گرفته شده است، صیادان چینی که سالهاست به کف روبی دریاهای جنوب ایران مشغولند، حالا حق اخطار و تیراندازی نسبت به لنج ها و قایق هایی که قصد نزدیک شدن به شناورهای آنها را داشته باشند، دریافت کرده اند. طبق قرارداد ۲۵ ساله رژیم جمهوری اسلامی با حکومت کمونیستی چین، ۵۰۰۰ نیروی نظامی چینی وارد ایران شده اند و در بخش های مختلف برای حفاظت از نیروهای چینی استقرار یافته اند.